Ik sta op voor zonsopgang om een rit te maken langs zee en vervolgens voor school in het kraakheldere water te duiken. Ik zwem in de richting van Turkije voor een tijdje, daarna drijf ik op mijn rug en kijk naar de hemel. Alles is nog stil, de meeste mensen slapen nog, de zon komt op, de lucht is rood.

Ik fietste langs een bankje voor kamp Moria. Er zat een jongen met een plastic zak naast hem. Ik fietste achter hem langs. Hij las de kleine prins.

Ik ga het hebben over de energie die hier is op het eiland Lesvos, dichterbij als Turkije dan Griekenland zelf, overspoeld en overweldigd door de vluchtelingencrisis. Ik heb nog nooit een humanitaire crisis van zo dichtbij gezien. Het is niet iets wat je zo maar opzijzet: geniet maar lekker van het eiland, maar kijk maar niet die kant op want dan krijg je problemen met je moraal.Dat werkt zo niet.

Ik zie de urgentie van mijn studie milieukunde even niet. Ik besloot school als erbij te zien en werk te zoeken in de kampen.

Jongens er is zo ongelofelijk veel energie hier. Zo veel fantastisch kundige mensen. Beide vluchtelingen en de vrijwilligers. Ik heb een hekel aan het ‘druppel op de gloeiende plaat’ verhaal. Het feit dat mensen politiek de situatie blijkbaar niet kunnen verbeteren en de mensen het liefst op de eilanden houden en Orban in Hongarije hekken laten bouwen in ‘democratisch Europa’ betekend niet dat we ons niet verantwoordelijk hoeven te voelen voor deze situatie. Revoluties zijn mogelijk. In dit filmpje zie je wat de vluchtelingencrisis ook is, en dat zelfs onder deze omstandigheden de inventiviteit van de mens naar boven komt. https://www.youtube.com/watch?v=KngL1-WwhtQ

Als de kranten deze verhalen zouden vertellen, zou Europa anders naar de crisis kijken. Het beeld van complete hulpeloosheid wat nu wordt geschetst komt nationalistische en populistische politiek leiders ontzettend goed uit. Het wegnemen van de kunde en kracht van een persoon en daarvoor een hulpeloze arme vluchteling in de plaats zetten is een politieke strategie.

Het schrijnende is dat we weten hoe goed wij kunnen organiseren als mensen. De meest gecompliceerde dingen kunnen geregeld worden als er geld achter zit. Er zijn ongelofelijk grote rijke bedrijven met computersystemen en grote denkers. Zet zo een bedrijf voor een week op deze zaak en zie maar eens hoe snel deze situatie verbeterd kan worden. Ik heb het niet over het vluchten van mensen door oorlogen zelf, maar over wat er gaande is in Moria, de acute problemen die helemaal geen problemen hoeven te zijn als we de kundige mensen inzetten die nu als ‘hulpeloze vluchteling’ worden bestempeld. Wat een waanzin!

Als je hier tussen zoveel creativiteit en energie zit vraag je je af waarom we de politiek leiders nodig hebben; en hoe het kan dat de kleine elite van leiders de macht heeft om duizenden mensen te immobiliseren op een eiland. Het hele principe van overheid en macht staat voor mij op losse schroeven.

Het werk wat ik doe zet misschien geen zoden aan de dijk wat de crisis betreft, maar ik ben geen dokter of psycholoog dus ik bouw dingen en maak muziek. Ik werk in een centrum waar de mensen vanuit Kara Tepe en Moria komen. We maken alles van het plastic uit de kampen. Green houses, enorme banken en stoelen, misschien straks bloembakken voor de moestuin. In de avond geef ik Engelse les aan de vluchtelingen die ook als vrijwilliger werken in het centrum. Weg met die slachtoffer rol, we hebben de antwoorden niet, dus werken we met elkaar aan de dingen die het meest dichtbij een wereld komen die schoonheid in zich heeft.

Het werk stopt niet aan het eind van de dag, het leven is overal. De situatie ís dit eiland. Mensen zijn overal, de discussies, de protesten en de knikjes van mensen onderweg. Als je deze mensen hun hand schudt leggen ze daarna altijd hun hand op hun hart.

In een bar zaten de vrijwilligers en vluchtelingen die werken in de kampen: doctoren, tandartsen, constructie mensen, muziek leraren, vertalers, koks, en alles wat je je maar kan voorstellen in deze mini-economie. Alles is met elkaar verbonden, ik heb het nog nooit zo duidelijk gezien. Zonder de vertalers kunnen de doctoren niets, zonder de containers en faciliteiten die worden gemaakt kan niemand ergens werken, zonder de koks geen eten, zonder de muzikanten en andere kunsten lijkt de vreugde van de dag verloren. Het is ongelofelijk wat er wordt bereikt met zo weinig voorzieningen, zo weinig geld, en zo weinig aandacht van heel Europa.

Op het hoofdplein van Mytilene demonstreerden mensen. De meesten waren Syrisch en Afghaans. In de nacht sliepen ze in tentjes op het plein.

Moria hel, Moria hel

UN, where are you

We are human

Die volgende ochtend hoorden we dat de fascistische groep Golden Dawnde groep had aangevallen met bakstenen. 35 vluchtelingen werden met verwondingen naar het ziekenhuis afgevoerd. De vrouwen hadden geschreeuwd: stop, there are children here! En de fascisten riepen terug: we will burn your children to the ground!

Die volgende week demonstreerde ik mee met duizend mensen door de kleine straatjes van Mytiline, een anti-fascisten protest, pro-solidariteit. Het was krachtig en luid. Lesvos is geen fascisten eiland. Oude mensen, jonge mensen, Grieken, vrijwilligers, mensen met vlaggen en bloemen.

Iedere dag na de les maak ik een fietstocht zonder eind, ik fiets mijn hoofd leeg. Ik draag papa’s linnen blouse die los om me heen wappert. Ik kom langs kleine dropjes, helemaal oververhit en duik de zee in. Ik praat met de mensen op de rotsen. Soms drink ik koffie, en krijg van de koks allemaal Griekse dingen om te proeven: zoete honing bladerdeeg baksels en ouzo. In de baai spelen kleine kids die leren zwemmen in het zwemvest waarin ze hier op het eiland aangekomen waren.

Na mijn werk spring ik de zee in. Alles spoelt van me af. Meestal heb ik geen behoefte mensen te zien. Ik speel gitaar, zing, schrijf, en lees. ls ik met de golven mee deins vergeet ik voor even de problemen van de wereld.

Tot snel,

Stans